برکناری شهرام دبیری توسط پزشکیان چه پیامهایی داشت؟
تصمیم متعهدانه و شجاعانه رییسجمهور در برکناری معاون پارلمانی خود، به هیچوجه یک اقدام دماگوژیمآبانه یا صرفا یک جابهجایی اداری در ساختار قدرت نبود؛ بلکه اقدامی معنادار بود که پیامهای روشنی درباره رویکرد دولت جدید به مفاهیمی چون قدرت، مسوولیتپذیری و اخلاق در عرصه حکمرانی داشت.

به گزارش 24 آنلاین، خسرو قاضیزاده در یادداشتی با عنوان «بازگشت اخلاق به ساحت قدرت» در روزنامه اعتماد نوشت:
تصمیم متعهدانه و شجاعانه رییسجمهور در برکناری معاون پارلمانی خود، به هیچوجه یک اقدام دماگوژیمآبانه یا صرفا یک جابهجایی اداری در ساختار قدرت نبود؛ بلکه اقدامی معنادار بود که پیامهای روشنی درباره رویکرد دولت جدید به مفاهیمی چون قدرت، مسوولیتپذیری و اخلاق در عرصه حکمرانی داشت. این تصمیم را میتوان نشانهای از تلاش دولت برای بازتعریف مرزهای اقتدار و بازسازی اعتماد عمومی در چارچوب نوعی پراگماتیسم سیاسی ارزیابی کرد. رییسجمهور نشان داد که در مواجهه با ناهماهنگیهای رفتاری یا عدول از چارچوبهای اعلامشده که در قالب شعارها و برنامههای تبلیغاتی در دوران انتخابات یا در طول دههها مسوولیت چه در حوزه اجرا یا تقنین بدان اشاره کرده است، اهل مماشات نیست و با قاطعیت با آن برخورد میکند حتی اگر این قاطعیت هزینههایی به همراه داشته باشد.
در فضای امروز سیاست، چنین رویکردی بیش از آنکه متکی بر محاسبات صرف سیاسی و مدیریت التهاب جامعه باشد، ریشه در جهانبینی و باور به اخلاق در قدرت دارد که به درستی در قول و فعل رییسجمهور این روزها جاری و ساری است. البته این باور در سنت فکری اسلام مورد تأکید بوده و در آثار امام محمد غزالی، بهویژه در کیمیای سعادت، بهطور برجسته پرداخته شده است. امام محمد غزالی در کیمیا، سعادت را نه در دستیابی به قدرت یا شهرت، بلکه در تهذیب نفس، شناخت خویشتن و ایستادگی بر مدار حق تعریف میکند. او در توصیهای که فراتر از زمان و مکان است میگوید: «پادشاهی که بر هوای نفس غالب آید، بهراستی پادشاه است؛ وگرنه بندهای است با تاجی بر سر.» این سخن، ناظر بر آن است که قدرت، اگر با تذهیب نفس، دروننگری، تقوا و مراقبت، تعهد و استواری همراه نباشد، چیزی جز زینت ظاهری و البته ملعبهای بیش نخواهد بود.
از این منظر، اقدام رییسجمهور پزشکیان را باید نمونهای عملی از همان آموزه غزالی دانست؛ تصمیمی برخاسته از باور به مرزبندی اخلاقی، وفاداری به حقیقت و اولویت دادن به اصول بر مصلحتهای گذرا در ساختار سیاستورزی رایج، جایی که بسیاری ترجیح میدهند از مواجهه با ناهماهنگیها پرهیز کنند تا اصطکاکی ایجاد نشود و بحرانی متولد نگردد.
این رفتار نهتنها جلوهای از جسارت، بلکه نمادی از معناگرایی در عرصه قدرت است؛ معناگرایی که ریشه در انس عمیق او با معارف ژرف قرآن و نهجالبلاغه دارد. در این چارچوب، اقدام رییسجمهور را میتوان نوعی بازتعریف نسبت قدرت و ارزش دانست؛ تلاشی برای عبور از موازنههای صرفا ابزاری و مصلحتاندیشانه و بازگشت به سیاستی مبتنی بر اخلاق، صداقت و مسوولیتپذیری، آنگونه که در سنت علوی و آموزههای وحیانی تبیین شده است.
غزالی در «کیمیای سعادت» اخلاق را همان جوهری میداند که اگر در جان انسان و جامعه جاری شود، میتواند مس را به طلا بدل کند؛ کیمیایی که میتواند سیاست را از روزمرّگی و منفعتطلبی، به سطحی از تعهد، عدالت و اصلاح ارتقا دهد.
تصمیم پزشکیان، از این زاویه، نه صرفا یک اقدام اداری، بلکه نشانهای از بازگشت این کیمیا به ساحت قدرت است؛ حرکتی به سوی احیای سیاستی که با اخلاق آغاز میشود، با صداقت ادامه مییابد و با اعتماد عمومی به بار مینشیند.