شاه و شطرنج قدرت شنیدنی شد

«شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه: ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان ۱۳۳۷-۱۳۵۷» عنوان کامل کتابی است به قلم آرش رئیسی‌نژاد که با عنوان «The Shah of Iran The Iraqi Kurds And The Lebanese Shia» به زبان انگلیسی نوشته شده و توسط انتشارات Palgrave Macmillan، که یک ناشر بریتانیایی است، در لندن به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از آثار مهم در زمینه سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی است که به بررسی روابط ایران با گروه‌های غیردولتی در خاورمیانه، به ویژه کردهای عراق و شیعیان لبنان، در طول سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷ می‌پردازد.

«شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه» به سیاست خارجی ایران، روابط با کردهای عراق و ملامصطفی بارزانی و حمایت از شیعیان لبنان و امام موسی صدر اشاره دارد. این روابط بخشی از استراتژی ایران برای افزایش نفوذ منطقه‌ای و مقابله با تهدیدهای امنیتی بوده است. کتاب همچنین به ویژگی‌های ژئوپلیتیکی ایران تأکید دارد و نشان می‌دهد چگونه این عوامل، سیاست‌های خارجی را شکل داده‌اند.

رئیسی‌نژاد با استفاده از اسناد دست‌اول، خاطرات و مصاحبه‌ها، کتاب را با اصالت و اتکاپذیری بالا نوشته است. او تلاش کرده تا با نگاهی بی‌طرفانه، تاریخچه روابط ایران با این گروه‌ها را بررسی کند و تحلیل استراتژیک از رویدادها و سیاست‌های به کار رفته توسط ایران در این دوره ارائه دهد.

از جمله نکات قابل توجه در این کتاب، بررسی نقش امام موسی صدر در منطقه، رابطه‌ی او با شاه، حافظ اسد و دیگر بازیگران غیردولتی در منطقه است و اشاره‌هایی به موضوع ناپدید شدن او و سرنوشت احتمالی‌اش دارد.

رئیسی‌نژاد پژوهش‌گر، تحلیل‌گر و استاد علوم سیاسی، در دانشگاه‌های شریف (مهندسی شیمی) و تهران (کارشناسی ارشد علوم سیاسی) تحصیل کرده و کارشناسی ارشد و دکترای روابط بین‌الملل خود را از دانشگاه فلوریدا دریافت کرده است. او در سال ۱۳۹۸ و پس از بازگشت به ایران به عنوان استادیار در گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و در دوره‌ای به معاونت این گروه رسید. در همان سال روزنامه‌ی کیهان با اشاره به او از جذب استادان در دانشگاه تهران انتقاد کرد و به دلیل تحصیل در دانشگاه فلوریدا، رئیسی‌نژاد را فاقد صلاحیت تدریس دانست. در نهایت او در اسفند ۱۴۰۱ و در زمان ریاست‌جمهوری سیدابراهیم رییسی از دانشگاه تعلیق شد و پس از چندی به عنوان پژوهشگر در مرکز خاورمیانه دانشگاه علوم اقتصاد و سیاسی لندن مشغول به فعالیت شد.

ترجمه‌ی فارسی این کتاب را پریسا فرهادی بر عهده داشته و نشر نی آن را به چاپ رسانده است. فریاد موسویان گوینده‌ی نسخه‌ی صوتی این کتاب است که توسط نشر صوتی آوانامه منتشر شده و در پلتفرم‌های کتابراه، طاقچه و فیدیبو قابل شنیدن است.