ماجرای فقدان تابلوهای موزه امام علی (ع) چه بود؟

به گزارش 24 آنلاین، ناصر امانی ـ عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران ـ ۲۵ شهریور ماه در تذکری به شهرداری تهران اعلام کرده بود که ۳۰ تابلوی ارزشمند از موزه امام علی (ع) که متعلق به شهرداری تهران است چند ماه قبل از محل این موزه خارج و به بهانه برگزاری یک نمایشگاه خارج شده و هنوز به این موزه بازنگشته و معلوم نیست کجا هستند؟

این اظهارات باعث شد در چند روز اخیر رسانه‌ها نگاهی ویژه به ماجرای تابلوهای موزه امام علی(ع) داشته باشند که در ادامه توضیحات یکی از اعضای هیات مدیره سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری را هم به دنبال داشت.  

امانی ـ نماینده مجلس ـ در تذکرش همچنین به ارزش‌ مالی و معنوی این تابلوها اشاره کرده و گفته بود که ارزش تنها یکی از تابلوهای خارج شده از این موزه، ۳۰ میلیارد تومان است!؛ اظهاراتی که حالا از سوی سعید صدراییان ـ عضو هیات مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ـ نادرست خوانده شده و در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنا تاکید کرده است که قیمت تمامی این آثار در مجموع به سه میلیارد هم نمی‌رسیده است.

صدراییان که به عنوان نماینده هیات مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری در جلسات مرتبط با فروش آثار موزه امام علی (ع) حضور داشته است، ماجرای انتشار این خبر را به منافع و انگیزه‌های شخصی و درون سازمانی برخی اعضای شورای شهر نسبت داد و چنین گفت: شاید در طول این چند ماهی که در هیات مدیره سازمان مشغول به کار هستم، جزو معدود مواردی است که از صفر تا صد آن را در جریان هستم و آن را قبول دارم. شاید تنها انتقادی که بنده به فرآیند موجود در موضوع این آثار هنری دارد، از قضا برعکس کندی این فرآیند باشد.

او ادامه داد: این فرآیند کاملا شفاف اتفاق افتاده است؛ ماجرا از این قرار است که در طول سال‌های مختلف، برخی آثار هنری توسط مسوولان شهرداری به دلایل و انگیزه‌های مختلف خریداری شده است. از طرفی در گذشته در سازمان کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شده و هنرمندی در طول ۲۰ سال قبل در این ورک‌شاپ‌ها شرکت می‌کرده و الان تراز این آدم تغییر کرده است. نکته سوم برای برخی همایش‌ها و دعوت‌نامه‌ها آثاری از هنرمندان خریداری می‌شده است تا برای جلد آن دعوتنامه، پوستر و ... استفاده شود و بسیار موارد دیگری از این دست که منجر به آن شده است که سازمان فرهنگی هنری انباشتی از آثار ذی‌قیمت داشته باشد. برخی از این آثار در مورد قیمتشان اغراق می‌شود. برخی به دلیل بازاری شدن طراح ارزششان را از دست داده‌اند. از طرفی ما از یک هنرمند در یک عرصه ۳۰ اثر داریم و از هنرمندی دیگر در همان عرصه یا اثری نداریم یا یک اثر داریم. 

در کنار این موارد، فرسوده شدن انبارهای نگهداری آثار هم وجود دارد. حالا می‌توانید گنجینه امام علی (ع) که تقریبا بهترین گنجینه ماست را با گالری‌های شخصی مقایسه کنید تا متوجه شوید که اساسا نه مدل نگهداری ما مدل درستی است و نه سیستم اطفای حریق مناسبی داریم، نه سیستم خنک‌کنندگی درستی داریم و حتی سیستم نگهداری فیزیکی این آثار را هم نداریم.

سعید صدراییان ـ عضو هیات مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ـ پس از طرح مسائل موجود پیرامون آثار در موزه امام علی (ع)، خاطرنشان کرد: بر این اساس تفکری در هیات مدیره ایجاد و پیشنهادی داده شد مبنی بر اینکه ما با فروش برخی از این آثار بتوانیم آثار جدیدی خریداری کنیم یا محیط آثار موجود در گنجینه را بهبود ببخشیم. این نگاه منجر به آن شد که ما کمیته‌ای تشکیل دادیم از دوستان تجسمی و معاونت هنری و از کسانی که قبلا با سازمان فرهنگی هنری شهرداری ارتباط داشتند و الان نیستند و به اضافه افرادی که در حال انجام این کارهای اقتصادی هستند و در این مسیر به ویژه از حوزه هنری کمک بسیار موثری گرفته شد.

با توجه به اینکه حوزه هنری اساسا یک موسسه و شرکتی برای چنین اتفاقی دارد. این مساله منجر به آن شد که در یک مرتبه کل آثاری که به نظر می‌رسید شامل این ویژگی باشند، شناسایی شوند. نزدیک به ۲۰۰ اثر شناسایی شدند که به دلایل مختلف اینها اصطلاحا ارزش بازاری دارند. در مرتبه دوم ما آثاری که این ایده برایشان مطرح بود که یک دانش سازمان ـ ارزش معنوی ـ هم دارند را شناسایی کردیم و کنار گذاشتیم. 

در جلسه‌ای با حضور بنده به عنوان نماینده هیات مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری و نماینده حراست، نماینده بازرسی، نماینده موزه امام علی(ع)، نماینده مدیریت تجسمی، دو نفر از هنرمندان قدیمی سازمان فرهنگی هنری شهرداری و دوستان موسسه «نام» حوزه هنری این آثار قیمت‌گذاری شدند. تدبیری که بنده کردم این بود که قیمت بالاتر اثر لحاظ شود. طرف مقابل هم ابتدا مقاومت کرد اما وقتی دید قیمت‌ها به هم نزدیک است، پذیرفت. 

بنا شد این آثار از موزه امام علی (ع) به یکی از موسسات سازمان فرهنگی هنری شهرداری انتقال داده شود. آن موسسه و موسسه «نام» حوزه هنری به نسبت سهام مناسب شرکتی را تاسیس کنند تا مسوولیت فروش این آثار را بر عهده بگیرد. و بعد از کسر سود آن کسی که این آثار را فروخته است با سود منطقی بعد از قیمت کارشناسی تمام آن پول یا تبدیل به اثری بشود منطبق با معیاری که عرض کردم؛ یعنی اثری که ما در گنجینه نداریم یا پولش صرف رسیدگی به گنجینه امام علی (ع) شود. دوستان به اندازه‌ای اذیت کردند که اساسا فرآیند، تغییر کرد و ما دو ـ سه مناسبت مهم از رویدادهای فروش را از دست دادیم. 

صدراییان در پاسخ به پرسشی درباره مدت زمان تخصیص داده شده به این فرآیند ـ فروش آثار و بهره‌گیری از سود حاصل از آن برای مدیریت موزه ـ هم اظهار کرد: نکته بعد که وجود دارد اینکه آن شرکت تاسیس‌شده می‌گوید برای تعریف فرآیند درست فروش، حداقل به یک سال زمان نیاز دارد. اینکه آثار را به یک نمایشگاه ببرد از آن نمایشگاه کِرِدیت جمع کند و از آن نمایشگاه یک اثر بفروشد. چراکه همان‌طور که می‌دانید فروش آثار یک مافیایی دارد و ورود به آن عرصه دشوار است و دوم اینکه یک بیزینس پلنی نیاز است تا این اتفاق بیفتد.