پشت‌پرده سفر نخست وزیر عراق به ایران چه بود؟
سفیر اسبق ایران در بیروت گفت: عراق همزمان نگران است که هدف حمله اسراییل و همچنین مورد معامله رویارویی احتمالی تهران و تل‌آویو قرار نگیرد. قاعدتا گفت‌وگوهای جدی میان ایرانی‌ها و عراقیها در این زمینه انجام شده و خواهد شد که چگونه این مسائل را مدیریت کنند.
به گزارش 24 آنلاین، محمدعلی سبحانی در پاسخ به سوالی در باب معنای سفر نخست‌وزیر عراق به تهران گفت: طی ماه‌های اخیر تحولات مهمی رخ داده که یکی از مهم‌ترین آنها سقوط دولت بشار اسد در سوریه و روی کار آمدن دولتی کاملا متفاوت است. البته هیات حاکمه جدید به رهبری آقای جولانی، سیگنال‌هایی را برای ایران ارسال کرده و مدعی شده که اگر تهران نسبت به سوریه تحت رهبری این گروه رویکرد مناسبی داشته باشد، احتمال فراموش کردن گذشته وجود دارد.
به باور سبحانی با این حال، حجم و عمق تحولات سوریه به گونه‌ای است که زمان خواهد برد تا روابط ایران و سوریه در یک مسیر معقول و منطقی پیش برود و تنشی میان تهران و هیات حاکمه جدید ایجاد نشود، این گزاره برای عراق مطلوب خواهد بود. سبحانی در ادامه ادعا کرد که عراق نگران است که اختلافات عمیقی میان ایران و دولت جدید سوریه به وجود آمده و پس لرزه‌هایش منطقه را درگیر کند، چراکه این کشور تجربه داعش را دارد و در این باره درگیر حساسیت‌های جدی است.
سفیر اسبق ایران در لبنان در باب ادعاها مبنی بر درخواست ادعایی آمریکا جهت انحلال حشدالشعبی نیز گفت که طی هفته‌های اخیر دولت و مرجعیت عراق در روزهای اخیر ضمن مخالفت با چنین درخواستی در این باره موضع‌گیری کرده‌اند و تاکید دارند که این گروه باید هم‌صدا با نیروهای مسلح زیرنظر دولت عراق قرار بگیرد.
سبحانی در ادامه متذکر شد که این نگاهی است که در بازه زمانی کنونی شیعیان عراق نیز به تدریج به آن نزدیک می‌شوند و همچنین نگران هستند که در عراق نیز تحولاتی مشابه سوریه رخ دهد یا اینکه چالش‌هایی میان بغداد و دمشق بروز کند. این نگرانی در آقای سودانی و دیگر گروه‌های عراقی و ایرانی به وضوح دیده می‌شود. به نظر می‌‌رسد که این مساله احتمالا یکی از محورهای جدی رایزنیها بوده است.
این دیپلمات پیشین این را هم گفت که اما در مورد سایر مسائل، پیچیدگی‌های عجیبی در منطقه به وجود آمده است. دخالت‌های اسرائیل در سوریه و جنایت‌‌هایی که در غزه و لبنان انجام داده است، احتمالا محور این رایزنیها بوده است. به باور سبحانی این سفر در شرایطی انجام شد که ترامپ به زودی وارد کاخ سفید شده و این موضوع در دنیا و مشخصا در ایران بسیار جدی است، چراکه ترکیب نتانیاهو و ترامپ می‌تواند برای منطقه و حتی برای ایران بسیار خطرناک باشد. بنابراین، اینکه عراق احیانا ابتکاری برای پیشبرد رابطه ایران و آمریکا داشته باشد تا از بروز درگیری‌های احتمالی میان دو بازیگر جلوگیری کند، قابل تأمل است، زیرا اولین بازیگری که در این درگیری احتمالی متضرر خواهد شد، عراقیها هستند. بنابراین محور دوم مذاکرات احتمالا به این موضوع مربوط می‌شود و اگر تدبیری صورت نگیرد ترکیب ترامپ و نتانیاهو می‌تواند رابطه ایران و عراق را تحت تاثیر قرار دهد. ایران باید به این موضوع به صورت جدی توجه داشته باشد تا بتواند حتی‌المقدور از اتحاد ترامپ و نتانیاهو در رابطه با ایران جلوگیری کند.
سبحانی اما در مورد مراودات اقتصادی میان تهران و بغداد گفت که اکنون مشخص شده که عراق کشوری است که مصالح و منافع خود را دنبال می‌کند و از همین رو این امکان وجود دارد که در مقاطعی در مسیر خواست ایران حرکت نکند چون آمریکایی‌ها در شکل‌‌گیری این نگاه نقش جدی دارند و عراقیها نیز به شدت نگران هستند که اتفاقاتی مشابه آنچه در سوریه رخ داد، برای نیروهای ایرانی احیانا در عراق تکرار شده و وضعیت عراق از حالت متعادل خارج شود و ترکش‌هایش کل منطقه را تحت‌تاثیر قرار دهد.
سفیر اسبق ایران در لبنان در ادامه خاطرنشان کرد: براساس نگرانی‌‌ها و واقعیت‌های موجود، معتقدم که این تفکر در هیات حاکمه عراق شکل گرفته است که باید مساله حشدالشعبی و مسائل مربوط به حضور ایران در عراق به گونه‌ای ساماندهی شود که عراق لطمه نبیند و با آمریکا وارد درگیری نشود. به باور سبحانی، عراق همزمان نگران است که هدف حمله اسرائیل و همچنین مورد معامله رویارویی احتمالی تهران و تل‌آویو قرار نگیرد. قاعدتا گفت‌وگوهای جدی میان ایرانی‌ها و عراقیها در این زمینه انجام شده و خواهد شد که چگونه این مسائل را مدیریت کنند.
به باور سبحانی نقش مرجعیت عراق و حضرت آیت‌الله سیستانی بسیار می‌تواند در این زمینه کارساز و مهم باشد، چراکه هم دولت عراق ملاحظه ایشان را می‌کند و هم آمریکایی‌ها به قدرت ایشان و تاثیرگذاری‌اش توجه دارند. نظر آقای سیستانی این است که حشدالشعبی باید باقی بماند، اما به عنوان نیرویی که به سازمان نظامی دولت عراق متصل باشد. این ممکن است بتواند یک راه‌حل میانه باشد که عراق را از مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید دور نگه دارد.
سبحانی در ادامه گفت: از همه اینها مهم‌تر اما این است که دولت ایران به برداشت دقیقی در این مورد برسد. در هر صورت، بخشی از سیاست‌هایی که ایران طی هفته‌های اخیر در خاورمیانه اتخاذ کرده، با ناکامی‌هایی مواجه شده است. هر بازیگری که دچار ناکامی سیاسی می‌شود، باید محاسبات دقیقی داشته باشد و تلاش خود را افزایش دهد تا راه‌حل‌‌های بهتری پیدا کند.
سبحانی در پایان پیشنهاد کرد که باید به طور مستقیم و معنادار با طرف‌های اصلی سیاست‌های کنونی خاورمیانه، به ویژه آمریکا، گفت‌وگو کنیم و در وهله دوم با کشورهای تاثیرگذار مانند عربستان، مصر و ترکیه که بزرگ‌ترین کشورهای تاثیرگذار در منطقه هستند، رایزنی‌های فشرده‌ای داشته باشیم. البته طبیعتا قطر و عمان نیز باید در این گفت‌وگوها مشارکت داشته باشند تا بتوانیم به طرحی برای آینده منطقه، بدون تنش و درگیری، دست پیدا کنیم.