اسید اگزالیک یا اگزالیک اسید چیست؟
اسید اگزالیک مرک یک اسید دی کربوکسیلیک با فرمول شیمیایی C2H2O4 است. همچنین به عنوان اسید اتاندیوئیک یا اسید اکسیریک شناخته می شود.این ترکیب آلی در بسیاری از سبزیجات و گیاهان یافت می شود. این ساده ترین اسید دی کربوکسیلیک با فرمول متراکم HOOC-COOH است و قدرت اسیدی آن بیشتر از استیک اسید است. مصرف بیش از حد اسید اگزالیک می تواند خطرناک باشد. اسید اگزالیک از اکسیداسیون کربوهیدرات ها تولید می شود. همچنین می توان آن را در آزمایشگاه با اکسیداسیون ساکارز در حضور اسید نیتریک و کاتالیزوری مانند پنتوکسید وانادیم تهیه کرد. اگزالیک اسید دارای ساختاری با دو چند شکل است و به صورت جامد کریستالی سفید رنگی ظاهر می شود که با حل شدن در آب به محلولی بی رنگ تبدیل می شود. این یک عامل کاهنده است و به عنوان یک عامل کیلیت با اگزالات به عنوان پایه مزدوج آن استفاده می شود.
قیمت و خرید اگزالیک اسید
حجم محصول، درصد خلوص، نرخ ارز و شرکت تولیدکننده از عواملی بسیار مهم است که در تعیین قیمت مواد شیمیایی اثر گذار هستند؛ قیمت اسید اگزالیک نیز تحت تاثیر این موارد است.
تعیین قیمت اگزالیک اسید با فرمول شیمیایی C2H2O4 به نوع استفاده در صنعت یا آزمایشگاه نیز بستگی دارد.
به عنوان مثال شرکت مرک به عنوان بزرگترین تولید کننده مواد شیمیایی آزمایشگاهی این محصول را با بهترین کیفیت تولید می کند.
نحوه تولید اسید اگزالیک مرک
اسید اگزالیک در شیره سلولی گونه های اگزالیس و رومکس گیاهان به صورت نمک پتاسیم و کلسیم وجود دارد.در یک محلول آبی، اسید اگزالیک اسید ضعیفی است که فقط تا حدی یونیزه می شود. اسید اگزالیک دارای دو پروتون اسیدی است. یونیزاسیون اولیه HC2O4- را تولید می کند، اسید ضعیفی که یونیزه می شود.اسید اگزالیک یکی از قویترین اسیدهای آلی است که اسید کربنیک و بسیاری از اسیدهای دیگر را از نمکهای آنها دفع میکند. اسید اگزالیک از اثر هیدرات پتاس یا اسید نیتریک بر روی اکثر ترکیبات آلی طبیعی تولید می شود. به آن اسید دیپروتیک نیز می گویند.
محاسبه وزن معادل اگزالیک اسید مرک
جرم مولی اسید اگزالیک هیدراته 126 گرم بر مول است. از آنجایی که فرمول شیمیایی این ترکیب را می توان COOH-COOH نوشت، می توان فهمید که اسید اگزالیک یک اسید دو بازیک است که توانایی اهدای دو یون H + را دارد .بنابراین، وزن معادل اسید اگزالیک را می توان با کمک فرمول زیر محاسبه کرد:
وزن معادل = (وزن مولکولی)/(تعداد مول های معادل)
از آنجایی که 1 مول اسید اگزالیک می تواند 2 مول یون H + آزاد کند و 2 مول یون OH- را خنثی کند ، تعداد مول های معادل در اینجا برابر است با 2. بنابراین، وزن معادل اگزالیک اسید را می توان به صورت زیر محاسبه کرد:
جرم معادل اگزالیک اسید = جرم مولکولی اسید اگزالیک / 2 = 126 گرم / 2 = 63 گرم.
بنابراین وزن معادل اسید اگزالیک 63 گرم است.
ساختار و ویزگی های اسید اکسیریک
در شکل بی آب آن، می توان اشاره کرد که اسید اگزالیک در دو پلی مورف مختلف وجود دارد. در اولین پلی مورف اسید اگزالیک، پیوند هیدروژنی صورت می گیرد. به دلیل این پیوند هیدروژنی، یک ساختار زنجیره مانند در سطح بین مولکولی ایجاد می شود. پلی مورف دوم این ترکیب نیز در معرض پیوند هیدروژنی است. با این حال، در این مورد، پیوند هیدروژنی یک ساختار ورقه مانند را به ترکیب در سطح بین مولکولی نسبت می دهد. این ترکیب به دلیل دو ویژگی مهم به طور گسترده در واکنش های استریفیکاسیون استفاده می شود. اولین خاصیتی که اسید اگزالیک را برای واکنش های استریفیکاسیون ایده آل می کند، ماهیت اسیدی آن است. دومین و مهمترین خاصیت اسید اگزالیک ماهیت آبدوست آن است (به دنبال آب تمایل دارد).
تهیه اسید اگزالیک به چه صورت است؟
اسید اگزالیک را می توان به راحتی با اکسیداسیون کربوهیدرات های خاصی مانند ساکارز با تغلیظ اسید نیتریک تهیه کرد. در طی اکسیداسیون، اتمهای کربن به صورت جفت تقسیم میشوند و اسید اگزالیک میدهند.روش های تهیه اسید اگزالیک به این صورت است:
- 10 گرم نیشکر را در یک فلاسک مخروطی 250 میلی لیتری بریزید.
- 50 میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ را اضافه کنید و روی یک حمام آب جوش حرارت دهید.
- مخلوط گرم می شود و بیشتر شکر حل می شود.
- فلاسک را بردارید و روی سطح چوبی نگه دارید. پس از 15 دقیقه محلول داغ را در ظرف تبخیر ریخته، فلاسک را با 10 میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ شسته و به ظرف تبخیر اضافه کنید.
- محلول اسید را با حرارت دادن روی حمام آب جوش تبخیر کنید تا حجم آن به حدود 10 میلی لیتر کاهش یابد.
- محلول را در مخلوط آب یخ خنک کنید.
- اسید اگزالیک به سرعت متبلور می شود.
- محصول را روی قیف بوشنر در پمپ جمع آوری کنید.
- محصول را با فشار دادن بین کاغذ صافی و سپس در هوا خشک کنید.
- بازده محصول حدود 3.5 گرم اسید اگزالیک است.
خواص اسید اگزالیک با فرمول شیمیایی C2H2O4
فرمول شیمیایی اسید اگزالیک | C2H2O4 |
وزن مولکولی / جرم مولی اسید اگزالیک | 90.03 گرم در مول |
چگالی اسید اگزالیک | 1.90 گرم سانتی متر-3 |
ظاهر اسید اگزالیک | کریستال های سفید |
نقطه ذوب اسید اگزالیک | 189 تا 191 درجه سانتی گراد |