بی حسی لب پس از دندانپزشکی یکی از مشکلات رایج پس از درمان‌های دندانی مانند عصب‌کشی و جراحی لثه است. این بی حسی که به دلیل استفاده از بی حسی موضعی ایجاد می‌شود، می‌تواند از چند ساعت تا حتی چند روز طول بکشد و به دلیل نرسیدن جریان خون کافی به نواحی لب و گونه، حس ناخوشایندی از سنگینی و گزگز ایجاد کند. خوشبختانه، روش‌های پزشکی و خانگی مختلفی برای از بین بردن بی حسی لب بعد از دندانپزشکی وجود دارد که می‌تواند این حالت را سریع‌تر از بین ببرد.

برای رفع سریع‌تر بی حسی، می‌توان از دارو‌هایی مانند اوراورس (OraVerse) استفاده کرد که با افزایش گردش خون، حس را سریع‌تر به نواحی بی‌حس بازمی‌گرداند. علاوه بر این، روش‌های خانگی مانند ماساژ ملایم لب‌ها و گونه‌ها، استفاده از کمپرس آب گرم، ژل آلوئه‌ورا، و انجام فعالیت‌های بدنی ملایم مانند پیاده‌روی نیز می‌تواند در کاهش زمان بی حسی مؤثر باشد. در کنار این روش‌ها، توصیه می‌شود از مصرف غذا‌های داغ و گاز گرفتن نواحی بی‌حس خودداری کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود. همچنین دقت کنید که به کلینیکی مراجعه کنید که از تجهیزات و مواد مناسب و با کیفیت استفاده می کند. اساسا پیش از مراجعه به دندان پزشک، آشنایی با انواع تجهیزات دندانپزشکی مانند آشنایی با اجزای یونیت دندانپزشکی به شدت توصیه می شود.

در صورتی که بی حسی لب بیش از چند روز ادامه یابد، مشاوره با دندانپزشک برای ارزیابی دقیق‌تر توصیه می‌شود.

چرا بعد از دندانپزشکی بی حسی لب ایجاد می‌شود؟

بی حسی لب و دهان پس از دندانپزشکی معمولاً به دلیل تزریق داروی بی حسی موضعی است که برای جلوگیری از احساس درد حین درمان به کار می‌رود. این دارو‌ها، مانند لیدوکائین یا آرتیکائین، عصب‌های حسی فک و لب را بی‌حس کرده و جلوی ارسال پیام‌های عصبی را به مغز می‌گیرند. در نتیجه، حس لب و نواحی اطراف آن به صورت موقت از بین می‌رود. بسته به نوع درمان، ممکن است برخی اعصاب، به‌ویژه عصب‌های نزدیک به دندان‌های فک پایین، بیشتر تحت تأثیر قرار گیرند و بی حسی به مدت طولانی‌تری باقی بماند.

انواع بی حسی و تأثیرات آن

نوع و شدت بی حسی به ماده بی حسی مورد استفاده و میزان تزریق آن بستگی دارد. دارو‌هایی مانند لیدوکائین و اوراورس (OraVerse) به‌صورت عمومی برای بی حسی دندان‌ها به‌کار ‌می‌روند. اوراورس به‌عنوان داروی ضد بی حسی شناخته شده و پس از اتمام درمان، برای بازگشت سریع‌تر حس به ناحیه بی‌حس شده به کار می‌رود. معمولاً اثرات بی حسی در فاصله زمانی ۲ تا ۴ ساعت کاهش می‌یابد؛ اما در صورت استفاده از دارو‌هایی با تأثیر طولانی‌تر، مانند برخی ترکیبات بی حسی که حاوی اپی‌نفرین هستند، بی حسی ممکن است تا چند ساعت طول بکشد.

خطرات و مراقبت‌های اولیه

استفاده از بی حسی‌های موضعی معمولاً بی‌خطر است، اما ممکن است برخی افراد به دلیل بی حسی دچار مشکلاتی مانند گاز گرفتن لب یا گونه شوند. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است بلافاصله پس از درمان، از خوردن یا نوشیدن مواد غذایی داغ و فعالیت‌هایی که ممکن است به ناحیه بی‌حس آسیب بزنند، خودداری کنید. اگر بی حسی به مدت طولانی باقی بماند یا با علائمی مانند تورم، درد شدید یا احساس گزگز و خارش همراه شود، مراجعه به دندانپزشک برای ارزیابی ضروری است.

روش‌های پزشکی برای کاهش و از بین بردن بی حسی لب

تزریق اوراورس (OraVerse)

یکی از مؤثرترین روش‌های پزشکی برای کاهش سریع بی حسی، استفاده از تزریق داروی اوراورس است. این دارو که مخصوص از بین بردن بی حسی است، با افزایش گردش خون در ناحیه، موجب بازگشت حس به لب‌ها و دهان می‌شود. اوراورس معمولاً در مواردی که بی حسی به صورت غیرضروری طولانی شده باشد، تجویز می‌شود و می‌تواند اثر بی حسی را تا نیمه زمان معمول کاهش دهد.

فنتولامین مسیلات

فنتولامین مسیلات دارویی است که به طور خاص برای افزایش سرعت از بین رفتن بی حسی دهان استفاده می‌شود. این دارو، که معمولاً به دنبال درمان‌های دندانی تزریق می‌شود، گردش خون را افزایش می‌دهد و بی حسی را در مدت زمان کمتری از بین می‌برد. این دارو باید با احتیاط برای افرادی که مشکلات قلبی یا عروقی دارند، تجویز شود.

مشاوره با دندانپزشک

برای اطمینان از ایمنی مصرف دارو‌های ضد بی حسی و جلوگیری از عوارض جانبی، مشاوره با دندانپزشک اهمیت بسیاری دارد. توصیه می‌شود که قبل از تزریق دارو‌هایی مانند اوراورس یا فنتولامین مسیلات، وضعیت عمومی بدن به‌ویژه سابقه پزشکی بیمار مورد بررسی قرار گیرد تا بهترین تصمیم برای رفع سریع‌تر بی حسی گرفته شود.

برای کاهش این عوارض روش های جدیدی در بی حسی دندان پدید آمده که از آن جمله می توان به این مورد اشاره کرد:

یکی دیگر از روش جدید تزریق داروی بی حسی دندان که البته بیشتر به یک راه حال دارورسانی شباهت دارد تا تزریق، استفاده از اصل « Iontophoresis» می باشد. این اصل که با نام یونتوفورزیس در ایران شناخته می شود، می تواند برای آزاد کردن دارو به صورت تدریجی در دهان مورد استفاده قرار گیرد. در این روش از جریان الکتریکی ایمن برای ارسال دارو به بافت سخت استفاده می شود.

روش‌های خانگی برای تسریع رفع بی حسی لب

ماساژ لب و فک

ماساژ ملایم لب‌ها و گونه‌ها می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد و در نتیجه به از بین رفتن سریع‌تر بی حسی کمک کند. این کار را می‌توان با استفاده از نوک انگشت‌ها و به صورت حرکات دایره‌ای انجام داد. توجه داشته باشید که فشار زیادی وارد نکنید تا از تحریک و آسیب احتمالی به بافت‌های دهان جلوگیری شود.

استفاده از کمپرس گرم

استفاده از کمپرس آب گرم روی ناحیه بی‌حس می‌تواند به بازگشت حس به ناحیه کمک کند. حرارت کمپرس، جریان خون را در بافت‌های بی‌حس شده افزایش داده و بی حسی را کاهش می‌دهد. این روش برای افرادی که به دنبال درمان خانگی بی حسی هستند، مؤثر است.

ژل آلوئه‌ورا

ژل آلوئه‌ورا به دلیل خاصیت ضدالتهابی و تسکین‌دهنده‌اش، می‌تواند به رفع بی حسی لب و دهان کمک کند. استفاده از این ژل روی لب‌ها باعث کاهش تورم و افزایش جریان خون می‌شود که به رفع بی حسی کمک می‌کند. کافی است مقداری ژل آلوئه‌ورا روی لب‌ها بمالید و پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را بشویید.

فعالیت بدنی ملایم

انجام حرکات بدنی سبک مانند پیاده‌روی می‌تواند باعث افزایش گردش خون در بدن و در نتیجه در ناحیه دهان و لب شود. این فعالیت‌ها به صورت غیرمستقیم کمک می‌کنند تا اثر بی حسی سریع‌تر کاهش یابد. البته لازم است از انجام حرکات سنگین اجتناب کنید تا دچار آسیب نشوید.

مراقبت‌های پس از رفع بی حسی

پرهیز از مصرف غذا‌های داغ و سرد

پس از رفع بی حسی، ناحیه لب و دهان ممکن است همچنان حساسیت داشته باشد و در صورت مصرف غذا‌ها یا نوشیدنی‌های داغ و سرد به راحتی تحریک شود. خوردن یا نوشیدن مواد داغ، به ویژه در چند ساعت ابتدایی پس از درمان دندانپزشکی، می‌تواند بافت‌های آسیب‌پذیر را دچار درد و تورم کند و به تحریک دوباره بی حسی منجر شود. توصیه می‌شود که از نوشیدنی‌های ولرم و مواد غذایی نرم و خنک استفاده کنید تا بافت‌های داخلی دهان به آرامی به حالت طبیعی بازگردند.

پرهیز از گاز گرفتن لب و گونه‌ها

به دلیل باقی‌ماندن اثر بی حسی، ممکن است لب و گونه‌ها تا ساعاتی پس از درمان بی‌حس بمانند و به صورت ناخودآگاه آن‌ها را گاز بگیرید یا تحت فشار قرار دهید. این کار می‌تواند به زخم و حتی تورم در بافت‌ها منجر شود که درمان آن زمان‌بر خواهد بود. بنابراین بهتر است آگاهانه لب‌ها و گونه‌های خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت نیاز از دندانپزشک درباره این موضوع مشورت بگیرید.

موضوع گاز گرفتن لب و گونه ها موضوع مهمی در بی حسی دندان است که در ویدئوی زیر می توانید از دندانپزشک اطفال در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید:

https://www.aparat.com/v/c275ye8

اجتناب از فعالیت‌های سنگین

پس از دندانپزشکی، توصیه می‌شود که تا چند ساعت از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید. فعالیت‌های سنگین می‌توانند با افزایش فشار خون، احتمال تورم و درد را در نواحی درمان‌شده افزایش دهند و مانع از بهبود سریع شوند. همچنین، استراحت کافی پس از درمان دندانپزشکی به بدن اجازه می‌دهد تا فرآیند بهبود را بدون فشار و التهاب طی کند. بنابراین، بهتر است از فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های سنگین تا چند روز پرهیز کنید و به بدن زمان بدهید تا به حالت طبیعی خود بازگردد.

پرسش های متداول درباره بی حسی لب بعد از دندانپزشکی

• چقدر طول می‌کشد بی حسی لب برطرف شود؟ بی حسی معمولاً بین ۲ تا ۴ ساعت به تدریج برطرف می‌شود. با این حال، بسته به نوع داروی بی حسی و محل درمان، ممکن است این زمان کمی طولانی‌تر شود. در صورتی که بی حسی لب بیش از چند روز طول بکشد، توصیه می‌شود به دندانپزشک مراجعه کنید.
• آیا استفاده از دارو‌های ضد بی حسی عوارضی دارد؟ دارو‌هایی مانند اوراورس و فنتولامین مسیلات می‌توانند باعث افزایش ضربان قلب یا کاهش فشار خون شوند. به همین دلیل استفاده از این دارو‌ها باید با تجویز پزشک انجام شود. برای کسانی که سابقه بیماری‌های قلبی یا عروقی دارند، استفاده از این دارو‌ها نیاز به احتیاط دارد.
• آیا می‌توان از دارو‌های خانگی برای رفع سریع‌تر بی حسی استفاده کرد؟ بله، روش‌های خانگی مانند ماساژ لب، استفاده از کمپرس گرم و ژل آلوئه‌ورا می‌توانند در بهبود سریع‌تر بی حسی مؤثر باشند، اما باید به آرامی و با دقت انجام شوند تا به ناحیه آسیب وارد نشود.

سخن پایانی

بی‌حسی لب پس از دندانپزشکی یک عارضه جانبی طبیعی و رایج است که با روش‌های خانگی مانند ماساژ، کمپرس گرم و استفاده از ژل‌های طبیعی مانند آلوئه‌ورا قابل کاهش است. در صورت طولانی‌شدن بی‌حسی، استفاده از داروهای ضد بی‌حسی مانند اوراورس می‌تواند با مشاوره پزشک مفید باشد.

برای ایمنی و اطمینان بیشتر، همواره بهتر است در صورت تداوم بی‌حسی و وجود علائمی مانند درد شدید یا تورم به دندانپزشک مراجعه کنید. انجام مراقبت‌های پس از درمان به شما کمک می‌کند تا دوران بهبودی را سریع‌تر و بدون مشکلات اضافی سپری کنید. همچنین استفاده از تجهیزات و اینسترومنت های دندانپزشکی مانند آنگل دندانپزشکی، اگر صحیح و درست و بی نقص باشند، ریسک انواع مشکلات پس از دندانپزشکی را به شکل معناداری کاهش می دهد، پس حتما در انتخاب کلینیک خود دقت کافی را به خرج دهید.