چاه ارت چیست؟ معرفی انواع چاه ارت و کاربرد

چاه ارت چیست؟

چاه ارت حفره ای است که در عمق یا سطح زمین، جایی که به رطوبت نسبی خاک رسیده باشد، به منظور تخلیه ناگهانی جریان الکتریکی حفر می شود. هنگامی که دستگاه الکتریکی به این چاه وصل باشد و فردی به طور اتفاقی، هنگام جریان به وجود آمده درسطح دستگاه الکتریکی با بدنه دستگاه درتماس قرارگیرد، جریان می تواند ازبدن فرد یا ازطریق چاه مسیر خود را پیموده و به محل تولید خود (مسیر بازگشت) بازگردد.

انواع چاه ارت

جهت اجرای چاه ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلا ضمن بیان آنها، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیازهرروش ونحوه اجرای هر یک بیان می گردد. انواع چاه ارت شامل موارد زیر می باشد:

عمقی

برای اجرای این چاه ابتدا باید چاهی به ابعاد استاندارد حفر شده و سیم ارت به آن وصل شود. انتخاب محل مناسب برای حفر این چاه، مهم ترین مسئله می باشد. در واقع مکان مناسب جایی است که نسبت به زمین های اطراف خود، ارتفاع کمتری داشته باشد وهمچنین فضای سبز محوطه به دلیل رطوبتی که دارد، می تواند محل مناسبی برای این چاه باشد.

سطحی

ازروش سطحی در صورتی استفاده می شود که محیط  دارای فضای مناسب برای حفر چاه عمیق نیست. این روش اغلب تا عمق 80 سانتیمتر قابل اجرا می باشد.

علاوه بر روش های عمقی و سطحی، اجرای چاه ارت بر اساس شکل استفاده از سیم مسی، به انواع زیر طبقه بندی می شود:

صفحه ای

درقسمت انتهایی چاه از صفحه مسی استفاده می شود و مهم ترین بخش چاه همین صفحه رسانا می باشد. این صفحه ها معمولا از مس خالص یا با درصد ناخالصی مختلفی یافت می شوند که باید در نظر داشت صفحات فلزی گالوانیزه جایگزین ارزانتربرای صفحه های مسی به شمار می آیند. این صفحه از طریق سیم ارت به فونداسیون و شبکه برق ساختمان یا کارگاه اتصال پیدا می کند و پس از جایگذاری صفحه مسی، با قرار دادن لوله ای بزرگتر از بالای صفحه مسی تا سطح زمین رطوبت موجود در داخل چاه، به صورت دوره ای تقویت می شود. اتصال صفحه ی مسی یا صفحه ی گالوانیزه به سیم ارت باید از طریق جوش کدولد انجام شود.

سبدی

روش سبدی که در اصطلاح به آن 5 حلقه ای هم گفته می شود، روشی دیگر در اجرای چاه عمقی می باشد که برای اجرای آن ابتدا سبدی حلقوی از سیم مسی ساخته می شود و می توان ازآن به جای صفحه مسی استفاده کرد. بر اساس استانداردهای این سبد، از5 حلقه مسی دور همدیگر پیچیده می شود تا حداکثر تماس با خاک را داشته باشد. باید توجه داشته باشید که انواع این روش ها، براساس نوع رسانای داخلی (صفحه ای، مسی و سبدی) دسته بندی شده اند و مابقی اجزای تشکیل دهنده این چاه ثابت می باشند. از جمله نکاتی که باید در این روش توجه نمود این است که به دلیل ایجاد بارسلفی توصیه می شود که ازاین چاه ها برای دفع صاعقه استفاده نشود.

میله ای

طبق استانداردهای ملی ازچاه میله ای می توان به روش میلکوبی به عنوان جایگزین صفحه مسی استفاده کرد. در این روش، چاهی به عمق 80 سانتیمتروحداقل عرض 60 سانتیمتر حفر می شود. با استفاده از یک میله مسی یا روکش مسی اتصال چاه با رطوبت موجود در خاک صورت می گیرد. پس ازحفر چاه، این میله در کف چاه کوبیده می شود، تاجایی که تنها 30 سانتیمتراز آن در بیرون خاک باقی بماند. سپس با استفاده از سیم مسی به شینه ارت ودر نهایت به شبکه برق فونداسیون متصل می شود. 

مزایا و کاربرد چاه ارت چیست؟

•   جلوگیری ازخراب شدن وسایل الکتریکی
•       محافظت از جان افراد در برابر برق گرفتگی
•       حذف ولتاژهای اضافی و جلوگیری ازافزایش ناگهانی منحرف کردن امواج اضافی RF از سیستم ها و گیرنده های رادیویی و مخابراتی
•       حذف نویز و عملکردهای بهتر تجهیزات

ارتفاع چاه ارت

میزان عمق و ارتفاع این چاه به نوع خاک زمین بستگی دارد و زمین هایی مانند زمین کشاورزی و یا زمین های دارای خاک رس که خاک آنها از مقاومت بالایی برخوردار نیست، به حفاری زیاد برای اجری سیستم ارتینگ نیاز ندارند. اما زمین های سنگلاخی که خاک آنها بسیار مقاوم است به حفاری بیشتری برای قرار دادن سیم ارتینگ نیاز دارند. ارتفاع این چاه بر اساس میزان مقاومت و رطوبت خاک بین 4 الی 8 متر و قطر 8 سانتیمتر است.

قوانین چاه ارت

سازمان های استاندارد برای تامین امنیت و اطمیان از عملکرد صحیح سیستم های ارتینگ قوانینی را تعیین کرده و همه مجریان نیز موظف به اجرای قوانین زیر هستند:

انتخاب زمین مناسب: این چاه باید در مناطقی حفر شود که در معرض رطوبت قرار دارند و یا امکان دسترسی به رطوبت درعمق کم درآنها وجود داشته باشد.

استفاده ازمتریال مناسب: چاه باید ازمواد رسانای الکتریکی مناسب از جنس مس ساخته شود تا عملکرد مناسبی در تامین ایمنی، جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و تماسی و حفاظت از تجهیزات الکترونیکی و غیره داشته باشد.  

عمق مناسب چاه: این چاه باید از عمق مناسبی برخوردار باشد تا سیستم ارتینگ در آن به درستی عمل کند.

اتصال سیم به صفحه ی مسی: اتصالات سیم و تجهیزات به صفحه مسی ازاهمیت ویژه و بالایی برخورداراست تا رسانایی الکتریکی مورد نیاز فراهم شود.

سخن پایانی

در این مقاله به چاه ارت، کاربرد و اهمیت ویژه و مهم آن در زندگی بشری امروز پرداختیم و گفتیم که این چاه یکی از مهمترین اقدامات به منظور تخلیه سریع جریان الکتریکی به وجود آمده به داخل زمین است. این چاه به گونه ای طراحی شده است که می تواند جریان اضافی برق را بگیرد و از به وجود آمدن خسارات مالی و جانی جبران ناپذیر جلوگیری کند.

نکته قابل توجه این است که نزدیک ساختمان های تجاری، مسکونی و اداری یا مراکزی مانند ادارات و سازمانهای برق رسانی، استفاده از این چاه ضروری است. بسیاری از کارشناسان این چاه را یکی از ایمن ترین و بهترین راه ها برای جلوگیری از خطرات جبران ناپذیر و حفظ سلامت افراد در نظر می گیرند. علاوه بر این برای حفظ کیفیت وسایل و تجهیزات برقی نیز این کار یک راه حل مناسب و صرفه است.