شکست پروژه ۱۳ میلیاردی صداوسیما
پروژه تلویزیون اینترنتی کتاب با ۱۳ میلیارد هزینه در جذب مخاطب شدیدا ضعیف عمل کرد و شکست خورد.
به گزارش پایگاه خبری 24، روزنامه فرهیختگان نوشت: یک صندلی گذاشته و رو به مردم نشسته است و کتابی در دستش، جمعیت زیاد با سکوت کامل به کتاب خواندنش گوش می‌دهند، این تصویر چند روز پیش از سروش صحت درحال کتابخوانی منتشر شد؛ تصویری که اگر نخی داشته باشیم و آن را دنبال کنیم، حتما به تلویزیون می‌رسیم که یک بازیگر و کارگردان تلویزیونی را توانست به یکی از چهره‌های مشهور حوزه کتاب تبدیل کند.
این جادوی رسانه تصویری است که توانست عصاره دل‌انگیز کتاب را برای بخش مهمی از مردم جذاب و شیرین کند. گزارش پیش‌رو درظاهر، درمورد یک شبکه رسانه‌ای مختص کتاب است، اما واقعیتش این است که درمورد شیوه‌ها و فرآیندهای ضروری تولید برنامه ویژه کتاب حرف زدیم.
بررسی‌ها از برنامه تلویزیون اینترنتی کتاب نشان می‌دهد این برنامه پس از حدود یک‌سال و با وجود بودجه ۱۳ میلیاردی شکست خورده و بیننده‌هایش در تلوبیون فراتر از اعداد دورقمی نرفته!
از بودجه ۵۰۰ میلیونی شروع کردند و حالا بودجه شبکه‌شان به ۱۳ میلیارد رسیده و ۲۲ کارمند دارند. این اطلاعاتی از تلویزیون اینترنتی کتاب است که حدود یک‌سال است به‌صورت رسمی در حوزه نشر و کتاب، فعالیتش را آغاز کرده است. این شبکه هشت ساعت پخش برنامه دارد و از بسترهای متفاوت اینترنتی مثل شاد، سروش‌پلاس و سپهر استفاده می‌کند و ظاهرا بستر اصلی انتشار محتوای تصویری آن روی تلوبیون است. بااین‌حال اگر به بخشی از برنامه‌های آرشیوشده این شبکه در تلوبیون نگاه کنید متوجه تعداد محدود بیننده‌های این شبکه خواهید شد.
چه اهدافی برای این تلویزیون اینترنتی نوشته شده است
تلویزیون اینترنتی کتاب کارش را به صورت رسمی از هفته کتاب سال گذشته شروع کرد تا بتواند به حوزه کتاب و همه حواشی آن بپردازد. حدود یک سال قبل، تفاهم‌‌نامه این شبکه با معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما و اخذ مجوز تاسیس و راهاندازی شبکه اختصاصی کتاب در بسترهای مجازی طرح‌‌ریزی و بسته شد. این شبکه تلویزیونی زیر نظر خانه کتاب و ادبیات ایران راهاندازی شده است و ماموریت‌های آن را ایجاد بستری برای ارتقای سطح آگاهی و معرفت عمومی، قرارگاهی برای هدایت فرهنگی جامعه در جهت زیستی خردمندانه، امیدآفرین و بانشاط در میان عموم مردم و در افقی متعالی، آماده‌‌سازی جامعه برای نیل به تمدن نوین اسلامی عنوان می‌کنند.
بنا این بود تا با همراهی نخبگان، نویسندگان، ناشران، نهادها، موسسات و صنوف فعال در حوزه کتاب و نشر، با برنامه‌‌سازی در موضوعات این حوزه، بستری برای ترویج فرهنگ کتابخوانی، بیان چالش‌‌ها و مسائل حوزه کتاب و نشر و نیز حمایت از فعالان این عرصه، فراهم کنند. هدفشان را در چند بخش تنظیم کردهاند؛ ترغیب مخاطبان به کتابخوانی، معرفی کتاب‌های مفید و موردنیاز گروههای سنی مختلف، معرفی نویسندگان، مترجمان، تصویرگران، ویراستاران و ناشران کشور و تولید و پخش برنامه‌های کتاب‌محور با استفاده از قالب‌های رایج و جذاب رسانه‌ای.
ترویج کتاب با تلویزیون تخصصی
تمام کسانی که در حوزه کتاب فعالیت می‌کنند، با این نگاه که باید کتاب را ترویج کرد و کتابخوانی را در همه ابعادش گسترش داد، موافقند؛ برای همین است که در رسانه‌ها و مخصوصا رسانه‌هایی که تخصصی در حوزه کتاب فعالیت می‌کنند، بارها بر این تاکید شده است که ارائه تصویری فراگیر برای کتاب و کتابخوانی باعث می‌شود که زیرساخت مهمی برای همه حوزه‌ها و بخش‌های مختلف هنر شکل بگیرد. اما اینکه شبکه تخصصی برای آن در نظر گرفته شود، جای کمی تامل دارد.
همه ما خاطره رادیو کتاب را در ذهن داریم، رادیویی که تخصصی در حوزه کتاب فعالیت می‌کرد، اما بعد از مدتی فعالیت با شبکه رادیویی فرهنگ ادغام شد و به کارش پایان داد؛ همان زمان رحمانیان مدیروقت رادیو فرهنگ در مورد علت تعطیلی این شبکه رادیویی در گفت‌وگویی با ایسنا گفته بود: «شبکه رادیویی کتاب با سه ساعت تولید در روز به راه افتاد. این شبکه بسیاری از برنامه‌های خود را که وامگرفته از شبکه‌های دیگر بود، بازپخش می‌کرد. یعنی در این هشت الی 10 ساعتی که برنامه پخش می‌کرد، بسیاری از برنامه‌هایش بازپخش و وامگرفته از شبکه‌های دیگر بود. اما از زمانی که ادغام شده است، مباحثی که به موضوع کتاب می‌پردازد، متنوع‌تر است؛ به‌طور کلی رادیو فرهنگ روزانه حداقل شش ساعت به موضوع کتاب از نگاه‌های متفاوت اجتماعی، ادبی، هنری، اقتصادی و فرهنگی می‌پردازد.»
همان زمان خیلی‌ها معتقد بودند برای اینکه کتاب دغدغه مردم شود، باید در همه شبکه‌های تلویزیونی کتاب دیده شود و نگاه تخصصی فقط در یک شبکه نباید به آن باشد، بلکه همه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی باید کتاب را ببینند. حالا داستان همین شبکه کتاب است. در جست‌وجوهایی که انجام دادیم و با فعالان حوزه کتاب که در نشر بین‌الملل فعال هستند، صحبت کردیم، هیچکدام از وجود شبکه تخصصی کتاب در کشورهای دیگر، خبر نداشتند.
البته صحاف که این شبکه تلویزیونی را راهاندازی کرده، معتقد است که این شبکه کتابی فقط نمی‌خواهد در این محدوده تلویزیون اینترنتی باقی بماند و گفته است: «ما می‌خواستیم در تمام بسترها دیده شویم. ما ذیل Ketab. tv، در حال جمع‌آوری تمام تولیدات محتوایی مربوط به کتاب هستیم. در واقع هدف‌مان این است که به نوعی آپارات کتابی برسیم؛ طوری‌که جنبه UGC هم داشته باشد. یعنی این ظرفیت را ایجاد کنیم تا کاربران بتوانند محتوای تولیدی خودشان را بارگذاری کنند.»
اما این ایده زمانی محقق خواهد شد که بعد از گذشت یک سال از فعالیت این شبکه شاهد تاثیرگذاری آن باشیم و بخش مهمی از مخاطبان این مجموعه رسانه‌ای با محتوای تولیدی آن درگیر شده باشند؛ موضوعی که همچنان محقق نشده است.