ایران‌خودرو و سایپا؛ کارخانه تولید خودرو یا تولید زیان؟
بررسی عملکرد مالی و شرایط بنیادی شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا نشان می‌دهد این دو شرکت به جای تولید خودرو، در حال تولید زیان برای سهامداران خود هستند.
به گزارش پایگاه خبری 24، ایران و کره جنوبی به صورت همزمان خودروسازی خود را آغاز کردند، اما دستاورد ۵۰ سال خودروسازی دو کشور متفاوت بوده است.
ایران‌خودرو در انتهای آذر امسال ترازنامه فصلی خود را منتشر کرد که نشان از زیان انباشته ۱۰۴ هزار و ۴۳ میلیارد تومانی این خودروساز داشت، زیان انباشته خودرو در انتهای سال قبل ۷۳ هزار و ۹۰۷ میلیارد تومان بوده که تنها طی ۹ ماه، ۴۱ درصد افزایش یافته است.
سایپا در انتهای آذر امسال ترازنامه فصلی خود را منتشر کرد که نشان می‌دهد زیان انباشته شرکت سایپا در انتهای آذر امسال به ۴۸ هزار و ۲۴۴ میلیارد تومان رسید که ۲۶ درصد بیشتر از زیان انباشته ۳۸ هزار و ۳۷۷ میلیارد تومانی ابتدای سال خساپا بوده است.
مجموع زیان انباشته این دو شرکت به میزان ۵ ماه یارانه کشور بوده و کارشناسان اقتصادی معتقدند تا زمانی که قیمت‌گذاری دستوری و مدیریت دولت بر این دو شرکت ادامه داشته باشد، وضعیت آن‌ها تغییری نخواهد کرد؛ البته در این میان نباید بازار انحصاری خودروساز را فراموش کرد.
* دو خودروساز در میان ۱۰ شرکت بزرگ زیان‌ده کشور
سایپا و ایران خودرو، در میان ۱۰ شرکت بورسی با بیشترین زیان انباشته به شمار می‌روند که در صورت‌های مالی فصلی خود همچنان به ثبت زیان خالص مشغول هستند.
سهام شرکت ایران خودرو در بازار دوم بورس تهران با نماد خودرو شناخته می‌شود، ارزش بازاری سهام شرکت ایران خودرو در حال حاضر ۷۸ هزار و ۷۹۳ میلیارد تومان است. شرکت ایران خودرو بزگترین خودروساز کشور به شمار می‌رود که به یکی از بزرگترین شرکت‌های زیان ده کشور پس از چند بانک تبدیل شده است.
چند روز پیش مدیرعامل شرکت کروز که صاحب ۳۰ درصد سهام ایران خودرو است، گفته بود که دولت با داشتن ۵ درصد از سهام این شرکت، همچنان مدیریت این شرکت را برعهده دارد.
سهام شرکت سایپا در بازار دوم بورس تهران با نماد خساپا شناخته می‌شود. ارزش بازاری سهام شرکت سایپا در حال حاضر ۴۷ هزار و ۳۹۲ میلیارد تومان است.
* جهش درآمد به لطف افزایش قیمت خودرو
شرکت سایپا در ۹ ماهه سال جاری با رشد ۳۷ درصدی درآمدزایی که به ۵۹ هزار و ۸۶۹ میلیارد تومان رسید؛ در حالی که ۹ ماهه سال گذشته فروش ۴۳ هزار و ۶۰۲ میلیارد تومانی داشته، ۷ برابر سود ناخالص ۹ ماهه ابتدایی ۱۴۰۱، در این ۹ ماهه زیان ناخالص ثبت کرده و ۱۶۴ درصد زیان خالص بیشتری ساخته است. شرکت سایپا در ۹ ماهه سال قبل ۳ هزار و ۷۲۷ میلیارد تومان زیان خالص ساخته بود که در ۹ ماهه امسال به ۹ هزار و ۸۴۸ میلیارد تومان زیان خالص رسیده است.
شرکت ایران خودرو در سال جاری رشد درآمدی متناسبی را پشت سر گذاشته است. شرکت ایران خودرو در سال ۱۴۰۰ با ۱۰۹ هزار و ۸۵۹ میلیارد تومان درآمد عملیاتی، به طور متوسط ماهانه ۹ هزار و ۱۵۵ میلیارد تومان درآمدزایی کرده است. خودرو در سال ۱۴۰۱ بیش از ۶۵ درصد افزایش درآمدزایی داشت و با ۱۸۱ هزار و ۵۲۱ میلیارد تومان فروش به متوسط ماهانه ۱۵ هزار و ۱۲۷ میلیارد تومانی دست پیدا کرد. بیشترین میزان فروش ماهانه شرکت ایران خودرو در سال ۱۴۰۰ به اسفند ماه با ۴۹ هزار و ۲۰۱ میلیارد تومان درآمد عملیاتی تعلق گرفت و در سال ۱۴۰۱ با ۲۹ هزار و ۵۰۵ میلیارد تومان به همین ماه تعلق داشت.
* چرا صنعت خودرو ایران از کره عقب افتاد؟
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند برخلاف اینکه گفته می‌شود صنعت خودروی ایران با کره به صورت همزمان آغاز به کار کرده، ولی این کجا و آن کجا به شرایط اقتصادی کشور در سال‌های گذشته بی توجهی می‌کنند. به نظر می‌رسد تحمیل سرمایه گذاری‌های غیراقتصادی، تحمیل نیروی انسانی زائد، مشروط نبودن سیاست‌های حمایتی دولت، قیمت گذاری دستوری محصولات، نوسانات نرخ ارز، نظام تامین مالی ناکارآمد، کم توجهی به تحقیق و توسعه و... از جمله موضوعاتی بوده است که در مقابل خودروسازی ایران قرار داشته و کره ای‌ها با این مشکلات دست و پنجه نرم نکرده اند.
* مدیریت دولتی عامل زیاندهی شرکت‌های خودروسازی
یک کارشناس اقتصادی محمد صادقی می‌گوید که قیمت گذاری دستوری عامل زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی در کشور است و به نظر می‌رسد باید شیوه قیمت گذاری این شرکت‌ها تغییر کند. این در حالی است که یک کارشناس بازار سرمایه علی مومنی گفت: ایجاد انحصار در صنعت خودروی کشور منجر به قیمت گذاری دستوری شده و دولت باید از اقدامات خود در این صنعت دست بکشد.
به نظر می‌رسد، مدیریت دولتی، قیمت‌گذاری دستوری، وجود نداشتن تحقیق و توسعه و بازار انحصاری از مهمترین دلایل زیاندهی این دو شرکت است و در صورتی که هر یک از این موانع برطرف و رقابت ایجاد شود، می‌توان امیدوار به صنعت خودروی رقابت‌پذیر در کشور بود.