رکورد‌های جهشی و امیدوارکننده ایران در کریدور‌های ترانزیتی

به گزارش پایگاه خبری 24، امروزه کریدورهای ترانزیتی از اهمیت بالایی برخوردارند و ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در تقاطع این کریدورها قرار گرفته و راه های دسترسی زیادی دارد.

باید اشاره داشت: حمل و نقل از جمله فعالیتهای اساسی و زیربنایی برای رشد و اقتصادی تحول به حساب می آید و اگر امروزه در جهان از خدمات حمل ونقل تحت عنوان صنعت یاد می شود نشانه گستردگی و اهمیت این خدمات به عنوان حلقه اتصال صنایع با یکدیگر و عامل ارتباط میان بازارهای مصرف و بازارهای تولید است.

بر همین اساس است که همبستگی و پیوند میان نظام حمل و نقل و فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع آنچنان حساس و پیچیده است که کارشناسان اقتصادی این صنعت را به عنوان نیروی محرکه توسعه می دانند و کارآمدی و توانمندی آن را زمینه ساز توسعه پایدار می دانند.

حمل و نقل به معنای جامع آن شامل مدیریت، زیربنا و روبنا (ناوگان) از نیازهای اساسی جوامع امروزی است، به‌طوری که در هر کشور برای اعتلای توان اقتصادی، فرهنگی، امنیتـی و سیاسـی، داشـتن شـبکه حمـل و نقلـی گـسترده و قابـل اطمینان از نیازهای اولیه محسوب می‌شود.

امروزه حمل و نقل یکی از اجزای مهم اقتصاد ملی محسوب می شود و به‌دلیل داشتن نقش زیربنایی تاثیر فراوانی بـر فرآیند رشد اقتصادی کشور دارد. این بخش دربرگیرنده فعالیت هایی است که به شکلی گسترده در همه زمینه های تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات جریان داشته و در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی نقش غیرقابل انکـاری عهـده دارد. بدون وجود شبکه حمل و نقل، تاسیسات و تجهیزات جانبی و ناوگـان مطلـوب، تـصور رشـد و توسـعه عمـومی کـشور غیرممکن به‌نظر می‌رسد.

در رشد و توسعه اقتصاد و تجارت جهانی در مقطع زمانی کنونی و رونـد گـسترش آن نمی‌توان نقش سیستم‌های حمل و نقل در بهینه‌سازی هزینه‌ها، زمان سفر، سرعت جابه‌جایی، ایمنی و سطح خدمات ارائه شده را انکار کرد.

رشد و توسـعه اقتـصاد جهـانی، تـلاش کشورها برای استفاده بهینه از توانمندی‌ها و فرصت‌های در اختیار و فشرده شدن رقابت در عرصـه‌هـای جهـانی موجـب شده تا حمل و نقل به‌واسطه نقش مستقیمی که در کاهش هزینه‌های تمام شده تولید و دسترسی به بازار و در نهایـت افزایش توان رقابت در عرصه تجارت بین‌الملل به‌ویژه برای کشورهای با حجم تجارت خارجی بالا، از جایگاه رفیعی در مدیریت، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری و حتی تحقیقات برخـوردار شود. تـاثیر چنین ویژگی سبب شده تا نگرش‌های گذشته نسبت به حمل و نقل تغییر یابد و به حمل‌ونقل به عنـوان یـک بخـش اقتصادی- خدماتی مهم نگریسته شود.

در این میان حمل ونقل بین المللی بسترساز توسعه روابط اقتصادی و تجاری بین کشورها است و در بین شیوه های حمل ونقل بین المللی، ترانزیت یکی از موضوعات اثرگذار اقتصادی و از شفاف ترین روش های ارائه خدمات در سیستم حمل ونقل محسوب می شود و از ارزش افزوده بالایی برخوردار است.

در بسیاری از کشورها درآمدهای حاصل از ترانزیت همان نقشی را بر عهده دارند که درآمدهای نفتی برای ایران ایفا می کند و این خصوصیت باعث شده که بتوان از ترانزیت به عنوان یک فعالیت باارزش و با چشمانداز بلندمدت یاد کرد.

به گفته دست اندرکاران، ایران به دلیل موقعیت سوق الجیش و استراتژیکی که در منطقه آسیا داشته، همیشه و از قدیم الایام به عنوان شاهراه عبوری خاور دور به کشورهای اروپایی بوده استو با توجه با این موقعیت است از فرصت ایجاد شده استفاده و نقش عمده‌ای را در حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی ایفا کند.

در همین زمینه جمهوری اسلامی ایران در حوزه ترانزیت به علت دارا بودن مزیت های منابع انسانی، منابع انرژی ، ذخایر معدنی و موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرار گرفتن در مرکز خاورمیانه جدید مابین آسیای شرقی، شبه قاره هند و اروپا و همسایگی با 15 کشور و دسترسی به آب های آزاد نقش بسیارپراهمیتی را ایفا می کند و به عنوان یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالا در حمل ونقل بین المللی شناخته می شود به طوری که دو کریدور مهم جهانی از ایران  می گذرد.

باید خاطرنشان کرد: امروزه کریدورهای ترانزیتی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و همه کشورها به دنبال اختصاص سهم قابل توجهی در این کریدورها هستند، زیرا کریدورهای ترانزیتی می‌تواند منجر به ایجاد کریدورهای لجستیکی شود که محلی برای مراکز توزیع کالا است و بهره‌وری این بخش را افزایش می‌دهد.

در همین خصوص ایران در تقاطع کریدورها قرار گرفته است و راه‌های دسترسی زیادی دارد که باید از این ظرفیت‌ها استفاده شود. چنانکه ایران با ۱۳کشور دارای مرزهای آبی و زمینی است، به طوری که ۲هزار و ۵۰۰کیلومتر مرزهای آبی و ۶هزار و ۵۰۰کیلومتر مرزهای زمینی دارد.

رشد ۳۷درصدی ترانزیت

دستاوردهای ترانزیتی کشور و ثبت رکوردهای امیدوارکننده و در برخی موارد جهشی در دولت سیزدهم به‌ویژه در سال‌جاری به ثبت رسیده است که در صورت مقایسه آماری با عملکردهای مشابه در بیش از یک دهه گذشته، به‌نحو شفاف‌تری قابل بیان است. موضوعی که پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه بین‌المللی پشت آن است.

در ۹ماهه امسال شاهد شکسته شدن رکورد حمل بار و ترانزیت در کشور بودیم. ۹۰درصد این ترانزیت، جاده‌ای و ۱۰درصد دیگر ریلی بود. دلیل این مساله هم جذاب‌تر بودن و به صرفه‌تر بودن مسیر جاده به دلیل سوخت ارزان گازوئیل است.

بر اساس آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی، در ۹ماه ابتدایی امسال در مجموع ۱۱میلیون و ۷۳هزار و ۸۶۲تن کالا از کشور ترانزیت شده که این میزان نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۳۷ درصد افزایش داشته است.همچنین در این مدت، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی به‌ترتیب با عملکرد 3 میلیون و ۴۸۴هزار و ۱۸۱تن و 7 میلیون و ۵۸۹هزار و ۶۸۱تن، به ترتیب افزایش ۷۷.۲۳و ۲۴.۱درصدی را در هم‌سنجی با پارسال رقم زده‌ است.

از مجموع عملکرد فوق، سهم حمل‌ و نقل جاده‌ای ۹میلیون و ۹۶۰هزار و ۸۶۲تن و سهم حمل و نقل ریلی یک میلیون و ۱۱۳هزار تن است که در بخش‌های جاده‌ای و ریلی به‌ترتیب رشد ۳۹.۲۷درصدی و ۵.۳۷درصدی نسبت به‌مدت مشابه سال قبل محقق شده‌ است.

در آذرامسال‌ و با عملکرد جهش‌گونه ترانزیت به میزان یک میلیون و ۶۰۷هزار تن، رشد نقطه به نقطه ۹۳.۴۸درصدی نسبت به آذر سال قبل ثبت شده‌ است. در این ماه، ترانزیت جاده‌ای کالاهای نفتی با عملکرد ۵۶۰هزار و ۲۴۴تن و ترانزیت جاده‌ای کالاهای غیرنفتی ۸۷۹هزار و ۷۵۶تن و ترانزیت ریلی مجموع کالاهای نفتی و غیرنفتی با عملکرد ۱۶۷هزار تن است.

بر اساس داده‌های آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی و برگرفته از سامانه‌های آماری و عملکرد سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، میانگین عملکرد سالانه مجموع ترانزیت جاده‌ای و ریلی کشور در ۱۲سال اخیر (یعنی از سال ۱۳۹۰تا ۱۴۰۱) نزدیک به ۱۰میلیون و ۳۴۰هزار تن بوده که در ۹ماه ابتدایی، ترانزیت به میزان ۷.۱درصد بیش از میانگین عملکرد سالانه ۱۲سال گذشته بوده است.

همچنین، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی در ۹ماهه نخست سال جاری به‌ترتیب حدود ۲.۲درصد و ۱۰.۱درصد بیش از میانگین عملکرد سالانه ۱۲سال گذشته بوده است.

تثبیت روند افزایشی عملکرد ترانزیت در ۲سال گذشته، شرایط لازم و مساعد را برای جهش ترانزیت کشور در سال‌های پیش رو به‌ویژه در سال‌های برنامه هفتم توسعه کشور فراهم کرده است که با توجه به اقدامات و برنامه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مد نظر در سطح ملی و با محوریت وزارت راه و شهرسازی در چارچوب این برنامه، انتظار می‌رود در سال‌های آینده جهش این عملکرد را با توجه به ظرفیت‌های بالقوه ترانزیتی کشور شاهد باشیم.