ابرپروژه‌ای که منافع استراتژیک اقتصادی و نظامی برای کشور دارد
توسعه سواحل مَکُران که بارها در صحبت‌های مقام معظم رهبری به عنوان نقطه اتصال کریدور شمال- جنوب مورد تاکید قرار گرفته، اهمیت استراتژیک بالایی برای کشور دارد که غیر از محرومیت‌زدایی از چهره این منطقه می‌تواند منافع بی‌شمار ملی داشته باشد.
به گزارش پایگاه خبری 24، بهره‌مندی از مزیت‌های ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی سواحل مَکُران و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی، ارتباط حمل و نقل دریایی، جاده‌ای، ریلی، هوایی و شبکه انتقال نفت و گاز نقش مهمی را در ارتقای اقتدار و قدرت کشور خواهد داشت.
بندر چابهار به جهت برخورداری از موقعیت ممتاز در شرق تنگه هرمز و دریای عمان در مسیر خطوط اصلی کشتیرانی به آفریقا، آسیا و اروپا قرار گرفته و به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه و افغانستان به بازارهای خلیج فارس، شرق آفریقا و دیگر نقاط جهان مطرح است که با وجود ارتباط با دو بندر گوادر در پاکستان و چابهار در ایران با داشتن موقعیت استراتژیک و مهم، قابلیت تبدیل شدن به دروازه شاهراه اقتصادی آسیای میانه کریدور تجاری شمال- جنوب را دارد.
در سال ۱۳۸۷برای اولین بار اهمیت منطقه مَکُران توسط مقام معظم رهبری مطرح شد و از آن زمان توسعه سواحل مَکُران همواره مطرح بوده و همه مسئولان هم به این موضوع پرداختند.
در دولت سیزدهم مقرر شد آنچه که بر زمین مانده از سر گرفته شود، از این رو توسعه سواحل مَکُران از نظر نقش و کارکرد ملی و به عنوان یک ابرپروژه مطرح شده و این موضوع در دستور کار دولت قرار گرفت بطوری که در بودجه ١۴٠٢ ردیف اعتباری خاصی برای سازمان توسعه سواحل مَکُران پیش‌بینی شد.
استان پهناور سیستان و بلوچستان در مسیر دو کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار دارد که این امر منطقه مَکُران را به عنوان جاده ترانزیتی طرح توسعه جنوب شرق مطرح می‌کند.
بدون تردید توسعه و عمران سواحل مَکُران برای جمهوری اسلامی ایران دارای منافع استراتژیک متعدد و مهمی از نظر اقتصادی، سیاسی و نظامی است زیرا بارور کردن قابلیت‌های این سواحل مهم منجر به افزایش وزن و منزلت ژئوپلیتیکی ایران در سطح منطقه و حتی جهان می‌شود. همه توانایی‌های مَکُران برگ برنده‌ای در دست نظام جمهوری اسلامی برای پرش از بازدارنده‌های توسعه یافتگی و گام نهادن در جاده‌های چشم انداز توسعه است.
نقطه اتصال کریدور شمال- جنوب
یک کارشناس مسائل اقتصادی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه سواحل مَکُران به دلیل قابلیت‌ها و ویژگی‌های بالقوه، یکی از موقعیت‌های ژئواستراتژیکی کشور محسوب می‌شود، بیان می کند: دسترسی به منابع غنی انرژی، تسلط بر مهمترین مسیر انتقال انرژی و کالا در سطح جهان، فراهم کردن دسترسی کشورهای محصور در خشکی در آسیای مرکزی به آب‌های آزاد و قرار گرفتن در مسیر دریایی راه ابریشم و راه ادویه بخشی از این قابلیت‌ها بوده که پیشرفت و توسعه کشور را به این سواحل گره زده است.
مجتبی شجاعی می افزاید: ویژگی‌های ژئوپلیتیکی کشور ایران یکی از مهمترین شاخص‌های قدرت بخشی آن به حساب می‌آید بیان این مطلب بدان جهت است که در طول تاریخ همواره قدرت‌های بیگانه بویژه دشمنان ایران تمرکز و توجه خاصی به سواحل جنوبی شرقی ایران که در محدوده دریای مَکُران و پسکرانه‌های آن واقع شده، داشته و حذف و به دست آوردن منابع و منافع این منطقه یا جلوگیری از بهره برداری ایران از منابع و منافع آن، به عنوان یک راهکار کاربردی برای مقابله احتمالی با ایران مطرح بوده است.
وی ادامه می دهد: ویژگی جغرافیایی و استراتژیک سواحل مَکُران به دلیل استقرار در خارج از خلیج فارس و تنگه هرمز که آن را کمتر در معرض حساسیت‌ها و تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خلیج‌فارس قرار می‌دهد و همچنین به دلیل آن که دریای عمان بخشی از راه مواصلاتی خلیج‌فارس و مناطق نفت‌خیز آن با اقیانوس هند، خاور دور، شرق آفریقا، دریای مدیترانه و اروپا است، از نظر اقتصادی و سوق الجیشی اهمیت بسیار دارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار می دارد: موقعیت منحصر به فرد سواحل مَکُران در دهانه دریای عمان و خلیج‌فارس مزیت ژئوپلتیکی منحصر به فردی در اختیار ایران قرار داده که کشور می‌تواند با بهره‌گیری از این موقعیت از طریق موازنه‌سازی میان هند و چین در شمال اقیانوس هند منافع اقتصادی و سیاسی بی‌شماری برای خود تامین کند.
وی تصریح می کند: توسعه سواحل مَکُران که بارها در صحبت‌های مقام معظم رهبری به عنوان نقطه اتصال کریدور شمال- جنوب مورد تاکید قرار گرفته، اهمیت استراتژیک بالایی برای کشور دارد که غیر از محرومیت‌زدایی از چهره این منطقه می‌تواند منافع بی‌شمار ملی داشته باشد.
شجاعی با بیان اینکه طبق اولویت‌های برنامه هفتم توسعه اقتصاد دریا محور باید سالی یک درصد به سهم اقتصاد دریا از اقتصاد ملی اضافه شود، اضافه می کند: لازمه این اهداف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها مانند بندرگاه، توسعه شبکه ریل، جاده و فرودگاه و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک در سواحل مَکُران شامل منطقه جنوب شرق کشور است.
وی ادامه می دهد: شهریور سال گذشته سیاست‌های کلی برنامه هفتم از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد که در بند ۱۱آن به تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی تاکید شد.
توسعه اجتمـاعی؛ حلقـه مفقود مَکُران
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید می کند: حلقـه مفقود توسعه سواحل مَکُران ، توسعه اجتمـاعی است و بایـد در نظر داشت رشـد اقتصادی تابعی از سرمایه‌هایی مانند سرمایه اجتماعی بوده؛ سرمایه ای که تأثیر مثبت بر سرمایه انسانی و به تبع آن موجب افزایش بازدهی و رشد اقتصادی خواهد شد ولی حوزه اجتماعـی در طرح‌ها و برنامه‌هـای توسعـه اقتصادی کشور، همیشـه در حد تئوری و درج در سنـد باقـی مانـده است.
وی خاطرنشان می کند: طبق سنـد توسعه سواحل مَکُران مشارکت پـذیری و توانمنـد سازی اجتمـاعات محلـی درفرآیندهای توسعه آورده شده ولی مجموعه اقدامات انجام شده ایجاب می‌کند با پرداختن به این حوزه حساس و استراتژیک از امکانات بکر آن استفاده کرد و با تشویق مردم به زندگی و فعالیت اقتصادی در این حوزه که کمتر از مناطق جنوب خلیج فارس نیست، رویای هموطنان مان را تحقق بخشید و آنان را از توسغه پایدار و زندگی مرفه امیدوار و برخوردار کرد.
شجاعی می گوید: بندر مَکُران یکی از پتانسیل‌های بسیار جالب توجه در این زمینه است ظرفیتی که تا به امروز چندان به آن توجه نشده و همین غفلت سبب شده تا بازارهای دیگری مانند بنادر امارات به وجود آید و بنادر کشورهای دیگر بتوانند خود را جایگزین بنادر ایرانی کنند.
وی با اشاره به اینکه بدون شک با استفاده از ظرفیت سواحل مَکُران و ایجاد بنادر پیشرفته موقعیت ایران تغییر و تزانزیت کالا بهبود می‌یابد،ادامه می دهد: طبق لایحه برنامه هفتم توسعه قرار است سهم اقتصاد دریا از تولید ناخالص داخلی از ۲درصد به ۶درصد افزایش پیدا کند و یکی از لوازم آن سرمایه‌گذاری در پسکرانه‌های سواحل مَکُران از نظر ایجاد بنادر بزرگ، راه‌های مواصلاتی جاده، ریل و حتی فرودگاه و خطوط دریایی، ایجاد زیرساخت‌های کشاورزی، گردشگری، شیلاتی و تجاری باید مدنظر قرار گیرد.